Kredyt we frankach. Jak skutecznie walczyć z bankami?
Kilkanaście lat temu wiele osób, które potrzebowały pieniędzy głównie na zakup nieruchomości, decydowało się na usługę jaką był kredyt we frankach. Często jednak po wizycie w banku lub u doradcy okazywało się, że jedyną możliwością uzyskania środków było zaciągnięcie kredytu powiązanego z frankiem szwajcarskim. Klientów nie informowano o tym, jakie skutki niesie zaciągnięcie takiego zobowiązania, a oferta wydawała się „na pierwszy rzut oka” bardzo atrakcyjna. Kredyty te były bowiem niżej oprocentowane od „czystych” kredytów złotówkowych. Dopiero po miesiącach lub nawet latach spłaty okazywało się, że decyzja ta pociągnęła za sobą bardzo przykre konsekwencje. Okazywało się, że pomimo wieloletniej spłaty, saldo zaciągniętych kredytów nie maleje.
Kredyt we frankach i jego rodzaje
Umowy kredytów związanych z walutą CHF nie są jednolite, zazwyczaj różnią się one na przykład ustaloną wysokością marży, ustalonymi stawkami oprocentowania oraz czynnikami decydującymi o sposobie przeliczania konkretnych kwot. Wśród najczęściej występujących typów kredytów wymienia się głównie dwa: kredyt indeksowany i kredyt denominowany.
Kredyt indeksowany
Według Raportu Rzecznika Finansowego z czerwca 2017 r. kredyt indeksowany to kredyt udzielany w walucie polskiej (PLN), przy czym na dany dzień (najczęściej dzień uruchomienia kredytu), kwota kapitału kredytu (lub jej część) przeliczana jest na walutę obcą (według bieżącego kursu wymiany waluty), która to kwota stanowi następnie podstawę ustalania wysokości rat kapitałowo-odsetkowych. Wysokość kolejnych rat kapitałowo odsetkowych określana jest zatem w walucie obcej, ale ich spłata dokonywana jest w walucie polskiej, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień (najczęściej na dzień spłaty). Prostymi słowy: kredyt indeksowany jest to kredyt frankowy, w którym kwota kredytu wyrażone zostaje w złotówkach, wypłata i spłata następuje również w polskiej walucie, jednak kwota zadłużenia (saldo) występuje w walucie obcej.
Kredyt denominowany
Jest to kredyt, którego wartość wyrażona została w umowie w walucie obcej, ale uruchomiony został w walucie polskiej, a kredytobiorca dokonuje spłaty rat kapitałowo-odsetkowych również w złotówkach, po przeliczeniu według kursu wymiany walut na dany dzień (najczęściej na dzień spłaty). Kredytobiorca zwraca bankowi sumę nominalną udzielonego kredytu (kapitał) stanowiącą określoną równowartość waluty obcej, w zależności od bieżącego kursu wymiany walut, wraz z odsetkami oraz ewentualnie innymi opłatami i prowizjami. Kredyt wypłaca się oraz spłaca w złotówkach, jednak kwoty zadłużenia występują w walucie obcej, a przeliczenie jego kwoty bazuje na kursie polskiego złotego.
Podstawy do unieważnienia umowy frankowej
Z perspektywy kredytobiorcy najkorzystniejszą dla niego sytuacją jest możliwość unieważnienia umowy kredytu. Istnieje wiele argumentów, na podstawie których można dochodzić nieważności umowy kredytowej. Są to m.in. argumenty, że:
- umowa zawiera klauzule abuzywne, których wyeliminowanie oznacza upadek umowy,
- umowa jest sprzeczna z ustawą Prawo bankowe,
- umowa jest sprzeczna z naturą stosunku zobowiązaniowego,
- umowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego,
- nastąpił brak należytej informacji o ryzyku kursowym.
Rozliczenie nieważnej umowy kredytu
Z art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c. wynika, że w przypadku unieważnienia umowy i w następstwie konieczności dokonania wzajemnych rozliczeń strony powinny zwrócić sobie wzajemnie to co świadczyły. Jest to tak zwana teoria dwóch kondykcji i w praktyce oznacza, iż bank oddaje kredytobiorcy wszystkie wpłacone w związku z nieważną umową kwoty, kredytobiorca zaś oddaje bankowi jedynie „czysty” kapitał – bez odsetek, prowizji i innych opłat.
”Odfrankowienie” kredytu
Alternatywą dla wyroku unieważniającego umowę jest sytuacja, w której Sąd stwierdza, że po wyeliminowaniu zapisów niedozwolonych umowa może dalej obowiązywać bez nich. Dochodzi wtedy do tzw. „odfrankowienia” umowy. Przy ustalaniu, że dana klauzula jest abuzywna istnieje konieczność wykazania, iż jest sprzeczna z dobrymi obyczajami oraz rażąco narusza interesy konsumenta. W sytuacji, w której sąd stwierdzi abuzywność danego postanowienia, uzna ową klauzulę za bezskuteczną. Uznanie postanowień dotyczących przeliczeń walutowych za bezskuteczne, skutkuje tym, że kredyt staje się kredytem złotówkowym, jednak pozostałe parametry umowy takie jak oprocentowanie (LIBOR) pozostają bez zmian.
Rozliczenie przy odfrankowieniu umowy
W sytuacji odfrankowienia kredytu, bank będzie zmuszony do zwrotu tych środków, które pobrał w zbyt dużej wysokości od konsumenta w związku z postanowieniami niedozwolonymi. Różnica pomiędzy kwotą jaką konsument płacił a jaką powinien spłacać, gdyby w umowie nie znalazły się niedozwolone klauzule stanowi wysokość roszczenia w danej sprawie.
Każda sprawa jest inna
Należy mieć na uwadze, że każdą sprawę kredytu frankowego należy rozpatrywać indywidualnie, a to ze względu na fakt, że występują znaczące różnice na przykład w stawkach oprocentowania czy wysokości marży poszczególnych kredytów.
Masz dalsze wątpliwości? Zawsze może zwrócić się o poradę prawną do naszej kancelarii LexNord! Zapoznaj się z naszą ofertą – prowadzimy sprawy zarówno z zakresu kredytów frankowych jak i złotówkowych. Kontakt: telefon: 516 076 132, e-mail: kancelaria@lexnord.pl
