Wyrok w sprawie C-6/22 z dnia 16 marca 2023 r. TSUE ponownie staje po stronie frankowiczów
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej ponownie orzekł korzystnie dla frankowiczów. Orzeczenie z 16 marca 2023 roku stanowi swoiste podsumowanie dotychczasowych prokonsumenckich opinii TSUE. Z całością wyroku w sprawie C-6/22 możecie zapoznać się klikając w ten link. Poniżej natomiast omówię najważniejsze poruszone przez Trybunał kwestie.
Wątpliwości Sądu Rejonowego dla Warszawy-Woli
Pytanie powstało w związku z żądaniem wysnuwanym przez powodów, a dotyczących konsekwencji unieważnienia umowy. Skoro po unieważnieniu umowy strony zobowiązane są by zwrócić sobie to co wzajemnie świadczyły, a w sprawie tej powodowie nie posiadają żadnych istotnych oszczędności, to Sąd odsyłający powziął wątpliwości czy fakt ten nie ma wpływu na dalsze trwanie umowy.
Pytania prejudycjalne
- Czy w świetle celu dyrektywy [93/13], jakim jest ochrona konsumenta przed nieuczciwymi warunkami umów z przedsiębiorcami, uprawniona jest interpretacja, że wraz z unieważnieniem przez sąd umowy przy zastosowaniu reguł z dyrektywy kończy się zastosowanie tej dyrektywy, a z nią ochrona konsumenta, stąd zasad rozliczenia dla konsumenta oraz przedsiębiorcy trzeba poszukiwać w przepisach krajowego prawa zobowiązań właściwego dla rozliczenia nieważnej umowy?
- Czy w świetle art. 6 i 7 dyrektywy [93/13], jeżeli sąd stwierdzi, że dany warunek umowy jest niedozwolony, a umowa nie może obowiązywać po eliminacji tego warunku, przy braku zgody stron do wypełnienia powstałej luki zapisami zgodnymi z ich wolą oraz przy braku przepisów dyspozytywnych [podlegających bezpośredniemu stosowaniu w odniesieniu do umowy w przypadku braku porozumienia między stronami w tym zakresie], sąd powinien unieważnić umowę, poprzestając na woli konsumenta żądającego, aby sąd unieważnił umowę, czy też sąd ma badać z urzędu, wykraczając poza żądania stron, majątkową sytuację konsumenta, dla ustalenia, czy unieważnienie umowy nie narazi konsumenta na szczególnie niekorzystne konsekwencje?
- Czy art. 6 dyrektywy [93/13] pozwala na interpretację, zgodnie z jaką, jeżeli sąd dojdzie do wniosku, że unieważnienie umowy byłoby szczególnie niekorzystne dla konsumenta, a pomimo nakłaniania stron, nie dojdą one do porozumienia co do wypełnienia umowy, mając na względzie obiektywnie rozumiane dobro konsumenta, sąd może wypełnić powstałą w umowie lukę po »usunięciu« z niej nieuczciwych postanowień, przepisami prawa krajowego nie dyspozytywnymi, w rozumieniu wskazanym w wyroku Trybunału [z dnia 3 października 2019 r., Dziubak, (C‑260/18, EU:C:2019:819)], tzn. mającymi wprost zastosowanie do luki w umowie, a konkretnymi przepisami prawa krajowego, które można zastosować do przedmiotowej umowy tylko odpowiednio lub przez analogię, a które odzwierciedlają regułę obowiązującą w krajowym prawie zobowiązań?”.
Ochrona konsumenta po wykonaniu umowy trwa nadal
W odpowiedzi na pierwsze z zadanych pytań Trybunał stwierdził, iż „mając na uwadze szczególny kontekst, w jaki wpisuje się art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13, której przepisy mają na celu ochronę konsumentów przed stosowaniem nieuczciwych warunków, Trybunał miał okazję orzec, że ochrona przyznana przez tę dyrektywę nie może być ograniczona jedynie do okresu wykonania umowy zawartej z konsumentem przez przedsiębiorcę, lecz że obowiązuje ona również po wykonaniu tej umowy”.
Wola konsumenta jest decydująca
TSUE powtórzył, że w wypadku unieważnienia umowy zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą ze względu na nieuczciwy charakter jednego z jej warunków do państw członkowskich należy uregulowanie, w drodze ich prawa krajowego, skutków tego unieważnienia, z poszanowaniem ochrony przyznanej konsumentowi przez tę dyrektywę, w szczególności poprzez zagwarantowanie przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, w jakiej konsument ten znajdowałby się w braku takiego nieuczciwego warunku. Niemniej jednak „dla oceny skutków, w odniesieniu do sytuacji konsumenta spowodowanych unieważnieniem całej umowy, decydujące znaczenie ma wola wyrażona w tym względzie przez konsumenta (wyrok z dnia 3 października 2019 r., Dziubak, C‑260/18, EU:C:2019:819, pkt 56)”.
Zakaz uzupełniania umowy przepisami bez charakteru przepisu dyspozytywnego
W przypadku stwierdzenia przez sąd krajowy nieważności nieuczciwego warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem sąd ten nie może uzupełnić tej umowy poprzez zmianę treści owego warunku (wyrok z dnia 25 listopada 2020 r., Banca B., C‑269/19, EU:C:2020:954, pkt 30 i przytoczone tam orzecznictwo). Trybunał podkreślił ponadto, że gdyby sąd krajowy mógł zmieniać treść nieuczciwych warunków zawartych w takiej umowie, to takie uprawnienie mogłoby zagrażać realizacji długoterminowego celu ustanowionego w art. 7 dyrektywy 93/13.
TSUE orzekł, iż art. 6 ust. 1 dyrektywy 93/13 należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd krajowy po stwierdzeniu nieuczciwego charakteru warunku umowy zawartej między przedsiębiorcą a konsumentem mógł zaradzić lukom wynikającym z usunięcia nieuczciwego warunku zawartego w tej umowie poprzez zastosowanie przepisu prawa krajowego niemającego charakteru przepisu dyspozytywnego. Jednakże do sądu krajowego należy podjęcie, przy uwzględnieniu całości prawa krajowego, wszelkich środków niezbędnych dla ochrony konsumenta przed szczególnie szkodliwymi konsekwencjami, jakie mogłoby mieć dla niego unieważnienie umowy.
Co dalej z moim kredytem frankowym?
Jednolite i stanowcze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w kwestii kredytów indeksowanych oraz denominowanych zachęca do rozpoczęcia postępowania przeciwko bankowi. Jeśli zainteresował Cię temat orzeczeń TSUE w sprawach konsumenckich – zapraszam na naszego bloga. Na pewno znajdziesz tam odpowiedzi na nurtujące Cię pytania. Z innych wpisów dowiesz się natomiast, co możesz zyskać po pozwaniu banku lub tego czym kierować się podczas wyboru odpowiedniej kancelarii do sprawy frankowej.
Jeśli masz kredyt frankowy i chcesz się go pozbyć – skontaktuj się z LexNord.
